Wielkopolskie Towarzystwo Genealogiczne GNIAZDO

Dzień Dobry wszystkim,
W poszukiwaniach rodzinnych pojawia się następujący wątek:
Nazwisko w okolicach Gniewkówiec/Tuczno to Zieliński. Taki był mój tok poszukiwania po linii (pra)dziadków, taki był mój tok wymiany korespondencji z innymi osobami (także na tym forum). Stąd też wiem że wcześniej używane nazwisko to było Szewczyk.

Z nie rozpoznanych dotychczas powodów nazwisko Szewczyk zostało zamienione na Zieliński. Alias ten jest zawarty w akcie małżeństwa dziecka Józefa Szewczyka (1768-1828) – Wawrzyńca (Laurentiusa) u. 1813, M 1840 z Anną Utka. W przypadku małżeństw pozostałych dzieci Józefa: Franciszka (1790 - 1830) z Andrzejem Woźniakiem, Jana (Joanna) z Marianną Prusak M1831 oraz Błażeja (Blasiusa) z Rozalią Tyloch M1831 przy zawarciu związków występowali oni pod nazwiskiem Szewczyk, natomiast ich dzieci już miały przyjęte nazwisko Zieliński (u Jana i Błażeja pierwsze dzieci to 1833 rok). Na podstawie tych akt można szacować zmianę nazwiska na lata 1831-1833. I tu jest clue mojego pytania - co mogło powodować tę zmianę? Wszystkie akty tego czasu to okolice Gniewkówca/Tuczna, rodzina rolnicza (dopiero późniejsze lata to odwołania np do wojska) tak więc raczej to nie powinno mieć znaczenia np. politycznego. Wiadomo że rok 1830 to Powstanie Listpadowe, ale to przecież nie te rejony (może poza tym ze armia rosyjska przedostała się na drugą stronę Wisły przez most we Włocławku, ale to miało znaczenie dla ataku na warszawska Wolę i ew. z rozprzestrzenianiem się chorób).
Część wspomnień o które zawadziły moje oczy wspomina że było kilka nazwisk niemieckich które usiłowały przejąć majątki ziemskie (im się nie udało, dopiero po II WS...).

To tylko małe wątki które gdzieś usiłuje poskładać.Generalnie akta UMZ mówią tylko o nazwiskach i/lub aliasach. A mnie troche nurtuje pytanie - co mogło być przyczyną? może ktoś się natknął na jakiś wątek który mógłby mi przybliżyć odpowiedź?

pozdrawiam
Grzegorz

Grzegorz trudno jest stwierdzić jednoznacznie co było powodem zmiany nazwisk w I poł XIXw. Można się tylko domyślać iż przyczyną była Konstytucja z 1807r, która likwidowała poddaństwo i przywiązanie chłopa do ziemi, oraz wprowadziła wolność i równość prawną wszystkich ludzi. Nazwisko było także potrzebne do ewidencji poborowych w armii pruskiej.
Dziwnym dla mnie zjawiskiem była właśnie taka sytuacja jaką opisałeś, z którą się wielokrotnie spotkałam podczas indeksacji. Stare nazwiska chłopskie [występujące w poprzednich wiekach ] zastępowano różnymi nazwiskami także z końcówką „ ski”, która była charakterystyczna dla nazwisk szlacheckich. Również owe „ski” zabierano niektórym rodzinom i tak np. zapis Klimaszewski z 1765r stał się w tym okresie Klimaszem. Może zależało to od pozycji społecznej danej rodziny ??

Z przypadkiem aliasu spotkałam się w swojej rodzinie i jego rozwiązanie opisałam w wątku „ Akta USC + akta kościelne -alias z 2016r

viewtopic.php?f=2&t=9770#p92349


Pozdrawiam,
Mirka G.

Dziękuję za odpowiedź.

"spolszczanie" nazwisk to jest jedna sprawa, mam w drzewie kilka takich przypadków (np. zamiana nazwiska Kosior na Kosiorowski). Tylko że w tym konkretnym przypadku zamiana dotyczy całego nazwiska - Szewczyk na Zieliński. Ani jedno, ani drugie nazwisko nie kojarzy mi się z niczym szczególnym (w sensie szczególnie negatywnym albo szczególnie pozytywnym) i jak przeglądałem dostępne akta - dotyczyło wszystkich osób których wydarzenia są odnotowane w aktach. Graniczne są lata 1831 - 1833. W zapisach z akt nie było żadnych powiązań np. politycznych, są to po prostu okoliczni gospodarze. Żyją, pobierają, mają dzieci (często dużo w liczbie na dzień dzisiejszy dość abstrakcyjnej typu 10-11 potomków z jednego małżeństwa).
Według akt wiem że w tych okolicach występował (nie wiem jak długo bo tego nie badałem, na pewno na początku lat 18xx) ród Zielińskich i być może jest to w jakiś sposób z nimi powiązane, może jakieś sprawy majątkowe?
Bo i tu mam największe podejrzenie - praw własnościowych, bo z artykułów o ówczesnych czasach wynika że gospodarstwa były przejmowane/wykupywane przez większych/zamożniejszych. Ale to tylko moje gdybanie i podejrzenia, nadal nie jest to wiedza.

Więc ponawiam pytanie - może ktoś się spotkał z takim zagadnieniem i może mi rzucić jakieś światło?