Wielkopolskie Towarzystwo Genealogiczne GNIAZDO

Witam.
Zastanawiałam się gdzie dać, w końcu pomyślałam, że tak zatytułowany wątek i ten dział pozwoli nie zniknąć temu tematowi w powodzi wypowiedzi na forum.

Są to nazwiska pochowanych w latach 1942 - 1945 w Kiełczewie, na zlikwidowanym już cmentarzu.
Rejestr ks. Zygmunta Ciepluchy uzyskałam z Redakcji " Gazety Kościańskiej " i za jej zgodą na publikację, przekazuję na forum WTG.

" Gazeta Kościańska " nr 48/2016.
red. Jerzy Zielonka.
Nazwiska osób pochowanych podane w układzie chronologicznym wg. dat pogrzebów.

Rok 1942 -
1. Ida Furmanek - 12.V.
2. Stanisław Ciesielski - 12.V.
3. Tomasz Solibieda - 12.V.
4. Józef Boguś - 14.V.
5. Jan Jankowski - 14.V.
6. Apolonia Klemenska - 16.V.
7. Franciszek Łakomy - 16.V.
8. Maria Szymanowska - 20. V.
9. Stanisław Kominowski - 20.V.
10. Władysław Szyguła - 22.V.
11. Marjanna Drozda - 22.V.
12. Władysław Agaciak - 27.V.
13. Katarzyna Stelmaszyk - 6.VI.
14. Roman Jaskowski - 8.VI.
15. Franciszek Kozłowski - 9.VI.
16. Józef Mocz - 17.VI.
17. Marjanna Nowak - 20 VI.
18. Maria Gałecka - 25.VI.
19. Walenty Jurga - 27. VI.
20. Helena Trąbka - 30.VI.
21. Michalina Łabędzińska - 1.VII.
22. Władysław Szulc - 7.VII.
23. Wiktoria Migdał - 14.VII.
24. Władysława Piwońska - 26. VII.
25. Cecylia Tomkowiak - 26.VII.
26. Maria Wieczorkiewicz - 27.VII.
27. Agnieszka Ratajczak - 27.VII.
28. Józefa Szajek - 3. VIII.
29. Mikołaj Meziński - 11.VIII.
30. Edmund Pudliszewski - 11.VIII.
31. Piotr Żak - 26. VIII.
32. Michalina Kostańska - 26.VIII.
33. Stanisława Łakoma - 29.VIII.

c.d.n.
Kaniewska Małgorzata.

" Gazeta Kościańska " nr 48/2016.
red.Jerzy Zielonka.
Nazwiska osób pochowanych podane w układzie chronologicznym wg. dat pogrzebów.
( informacja - post 1 tego wątku )
Rok 1942 - c.d.
34. Bronisława Szczepska - 2.IX.
35. Katarzyna Frąckowiak - 2.IX.
36. Józef Sałacki - 7.IX.
37. Wiktoria Włochal - 11.IX.
38. Wojciech Juśkowiak - 11.IX.
39. Maria Owsianna - 22.IX.
40. Jan Długi - 24.IX.
41. Stanisław Zandecki - 26.IX.
42. Leon Rubach - 29.IX.
43. Jakób Frąckowiak - 3.X.
44. Maria Kanduła - 7.X.
45. Weronika Rybczyńska - 8.X.
46. Jadwiga Stanisławska - 8.X.
47. Katarzyna Kunowska - 14.X.
48. Andrzej Kaczmarek - 14.X.
49. Katarzyna Fajfer - 22.X.
50. Wiktoria Bartkowiak - 22.X.
51. Weronika Sobiech - 23.X.
52. Ignacy Antkowiak - 23.X.
53. Franciszka Józefowicz - 24.X.
54. Michał Migdał - 26.X.
55. Jan Kasztelan - 26.X.
56. Antoni Kaczmarek - 28.X.
57. Józefa Mańskowska 28.X.
58. Stanisława Przywecka - 2.XI.
59. Wiktoria Laurentowska - 3.XI.
60. Marjanna Wawrzyniak - 6.XI.
61. Józef Kimmel - 12.XI.
62. Jakób Kulas - 12.XI.
63. Maria Warczyńska - 13.XI.
64. Jan Danielewicz - 16.XI.
65. Ludwik Mielcarek - 16.XI.
66. Maria Szymczak - 18.XI.
67. Maria Leciejewska - 26.XI.
68. Maria Bartoszewska - 26.XI.
69. Ludwik Malinowski - 28.XI.
70. Józefa Mocek - 7.XII.
71. Anna Adamska - 9.XII.
72. Franciszek Pianowski - 19.XII.
73. Stanisław Pusiak - 24.XII.
74. Antoni Neumann - 29.XII.
75. Anastazja Kostaniak - 29.XII.
76. Walenty Urbaniak - 31.XII.

c.d.n.
Kaniewska Małgorzata.

" Gazeta Kościańska " nr 48/2016.
red.Jerzy Zielonka.
Nazwiska osób pochowanych podane w układzie chronologicznym wg. dat pogrzebów.
( informacja - post 1 tego wątku )
c.d.

Rok 1943.
77. Weronika Kicińska - 7.I.
78. Stanisława Kurasińska - 9.I.
79. Petronela Bolewska - 9.I.
80. Mikołaj Kamieński - 12.I.
81. Władysława Grzegorz - 25.I.
82. Wiktoria Wawrzyniak - 7.II.
83. Franciszka Stachowiak - 10.II.
84. Teodor Trąbka - 16.II.
85. Wojciech Grześkowiak - 16.II.
86. Irena Rosadzińska - 20.II.
87. Teodora Mania - 3.III.
88. Cecylia Bączkowska - 7.III.
89. Stefania Nowicka - 7.III.
90. Stanisław Matula - 7.III.
91. Marcin Szerment - 12.III.
92. Józefa Jaśkowiak - 13.III.
93. Czesława Stróżyk - 13.III.
94. Stanisław Gidaszewski - 15.III.
95. Wiktoria Cugier - 15.III.
96. Franciszka Kwaczyńska - 17.III.
97. Helena Beczkowiak - 19.III.
98. Maria Szłapczyńska - 22.III.
99. Antonina Szymczak - 24.III.
100. Alfons Nyczka - 24.III.
101. Franciszka Domagała - 26.III.
102. Marian Kuczmerowicz - 26.III.
103. Agnieszka Matyaszczyk - 27.III.
104. Anna Maćkowiak - 27.III.
105. Janina Klaus - 31.III.
106. Tadeusz Szwarc - 31.III.
107. Stanisława Piotrowicz - 5.IV.
108. Józef Zawartowski - 7.IV.
109. Jan Kasztelan - 12.IV.
110. Jan Skorczyk - 13.IV.
111. Michał Szajek - 14.IV.
112. Tomasz Roszak - 15.IV.
113. Józef Woźny - 21.IV.

c.d.n.
Kaniewska Małgorzata.

" Gazeta Kościańska " nr 48/2016.
red.Jerzy Zielonka.
Nazwiska osób pochowanych podane w układzie chronologicznym wg. dat pogrzebów.
( informacja - post 1 tego wątku )

Rok 1943 - c.d.
114. Antoni Hain - 24.IV.
115. Stefan Pogorzelski - 24.IV.
116. Błażej Danielewicz - 26.IV.
117. Edmund Donaj - 26.IV.
118. Helena Wiśniewska - 28.IV.
119. Apolonia Dudziak - 28.IV.
120. Wiktoria Górna - 28.IV.
121. Pelagia Szubert - 29.IV.
122. Marjanna Adamiak - 30.IV.
123. Wiktoria Krzesińska - 5.V.
124. Katarzyna Szmyt - 5.V.
125. Maria Nowak - 5.V.
126. Józef Gabryelczyk - 6.V.
127. Franciszka Ciszak - 9.V.
128. Wiktoria Żurczak - 9.V.
129. Mirosława Klecha - 9.V.
130. Katarzyna Kaczmarek - 10.V.
131. Teodora Drobnik - 10.V.
132. Piotr Kociemba - 10.V.
133. Stanisława Kociemba - 11.V.
134. Monika Pryfer - 13.V.
135. Teofila Isbrandt - 13.V.
136. Stefan Buchwald _ 14.V.
137. Jadwiga Frąckowiak - 17.V.
138. Józef Sobiech - 17.V.
139. Agnieszka Flieger - 18.V.
140. Jan Nowaczyk - 18.V.
141. Jan Przywarty - 18.V.
142. Teodor Mucha - 19.V.
143. Maria Łakoma - 19.V.
144. Łucja Kociemba - 19.V.
145. Andrzej Beszterda - 23.V.
146. Stanisława Musiał - 23.V.
147. Katarzyna Dzik - 26.V.
148. Anna Wasielewska - 28.V.
149. Franciszka Owsianna - 1.VI.
150. Ludwika Idziak - 3.VI.
151. Józefa Konik - 3.VI.
152. Franciszek Bresiński - 5.VI.
153. Aniela Mencel - 12.VI.
154. Ignacy Wachowski - 13.VI.
155. Stefan Rybarczyk - 13.VI.
156. Marjanna Murcha - 23.VI.
157. Jadwiga Dirbach - 26.VI.
158. Michalina Frąckowiak - 28.VI.
159. Piotr Pikosz - 29.VI.
160. Maria Domagała - 29.VI.

c.d.n.
Kaniewska Małgorzata,

" Gazeta Kościańska " nr 48/2016.
red.Jerzy Zielonka.
Nazwiska osób pochowanych podane w układzie chronologicznym wg. dat pogrzebów.
( informacja - post 1 tego wątku )

Rok 1943 - c.d.

161. Marjanna Giezek - 6.VII.
162. Stanisław Jeżdżałka - 8.VII.
163. Wojciech Żak - 10.VII.
164. Kasper Glinkowski - 12.VII.
165. Antoni Szajek - 14.VII.
166. Agnieszka Dominiak - 17.VII.
167. Walenty Moczyński - 24.VII.
168. Franciszek Krawczyk - 29.VII.
169. Franciszek Szymczak - 31.VII.
170. Jan Freidrich - 31.VII.
171. Stanisława Wojtkowiak - 6.VIII.
172. Janina Klupsz - 10.VIII.
173. Maria Chełmikowska - 12.VIII.
174. Stanisław Ratajczak - 13.VIII.
175. Józef Wypych - 18.VIII.
176. Józef Ratajczak - 18.VIII.
177. Zygmunt Sieradzki - 18.VIII.
178. Józefa Nowak - 25.VIII.
179. Marjanna Stachowiak - 25.VIII.
180. Antonina Sobczak - 25.VIII.
181. Jan Staszak - 30.VIII.
182. Jan Nyczak - 4.IX.
183. Walenty Frąckowiak - 8.IX.
184. Bernard Danielewicz - 16.IX.
185. Tomasz Mikołajczak - 23.IX.
186. Józefa Michalak - 27.IX.
187. Piotr Pogorzelski - 29.IX.
188. Jakób Bednarek - 29.IX.
189. Anna Łuczak - 1.X.
190. Ludwika Kordusiak - 5.X.
191. Leokadia Zasiadła - 5.X.
192. Ludomiła Styza - 5.X.
193. Władysława Larweczka - 11.X.
194. Leokadia Bayer - 27.X.
195. Jan Szeląg - 30.X.
196. Barbara Dziamska - 30.X.
197. Marjanna Kurowska - 30.X.
198. Maria Wiórek - 2.XI.
199. Maria Marciniak - 8.XI.
200. Małgorzata Niedbała - 9.XI.
201. Janina Buchert - 12.XI.
202. Jan Heinze - 12.XI.
203. Franciszek Nyczak - 13.XI.
204. Ignacy Wojtczak - 13.XI.
205. Marcin Knoski - 16.XI.
206. Zofia Dudziak - 26.XI.
207. Bolesław Roszak - 29.XI.
208. Nepomucena Kaczmarek - 4.XII.
209. Alfred Buchwald - 4.XII.
210. Katarzyna Kroma - 7.XII.
211. Ewa Pikosz - 9.XII.
212. Anna Stachowiak - 9.XII.
213. Zofia Kasprzak - 9.XII.
214. Maria Zawartowska - 17.XII.
215. Cyryl Samulak - 20.XII.
216. Małgorzata Donaj - 22.XII.
217. Franciszek Woźniak - 22.XII.
218. Bartłomiej Konieczny - 22.XII.
219. Teresa Grzempa - 27.XII.
220. Jadwiga Nowak - 27.XII.
221. Walenty Walenciak - 30.XII.

c.d.n.

Pozdrawiam.
Kaniewska Małgorzata.

Witam.

" Gazeta Kościańska " nr 48/2016.
red.Jerzy Zielonka.
Nazwiska osób pochowanych podane w układzie chronologicznym wg. dat pogrzebów.
( informacja - post 1 tego wątku )

Rok 1944.

222. Magdalena Rybczyńska - 11.I.
223. Antonina Ciesielska - 17.I.
224. Janina Matuszewska - 17.I.
225. Feliks Skorczyk - 19.I.
226. Wawrzyniec Adam - 19.I.
227. Kazimierz Grygier - 19.I.
228. Walenty Lutomski - 21.I.
229. Kazimierz Maćkowiak - 21.I.
230. Zenon Buszkiewicz - 24.I.
231. Franciszek Suchora - 26.I.
232. Agnieszka Łukaszczyk - 27.I.
233. Pelagia Nowakowska - 27.I.
234. Rozalia Roszak - 27.I.
235. Jadwiga Trąbka - 27.I.
236. Małgorzata Klupieć - 29.I.
237. Regina Klemenska - 19.V.
238. Julianna Antczak - 30.V.
239. Roman May - 30.V.
240. Julian Hofmański - 8.VI.
241. Magdalena Buszkiewicz - 12.VI.
242. Józefa Dobroń - 15.VI.
243. Stanisław Muller - 16.VI ( nad literką u dwie kropki - mój przypisek ).
244. Michalina Wywijas - 20.VI.
245. Katarzyna Mikołajczyk - 30.VI.
246. Sylwester Piotrowski - 13.VII.
247. Henryk Malinowski - 27.VII.
248. Antoni Matyja - 1.VIII.
249. Ignacy Brzozowski - 1.VIII.
250. Jadwiga Wojtecka - 1.VIII.
251. Cecylia Jarząbek - 1.VIII.
252. Kazimierz N.N. - 7.VIII.
253. Teodora Leciejewska - 7.VIII.
254. Ignacy Smoczyk - 8.VIII.
255. Balbina Gładka - 8.VIII.
256. Ignacy Kubacki - 17.VIII.
257. Stanisław Wojtczak - 18.VIII.
258. Antonina Jędrzejczak - 22.VIII.
259. Zdzisław Rydrych - 24.VIII.
260. Maria Bayer - 28.VIII.
261. Joanna Frohwert - 28.VIII.
262. Marjanna Rodzic - 31.VIII.
263. Maria Sadowska - 4.IX.
264. Władysława Danielewicz - 5.IX.
265. Monika Klupieć - 5.IX.
266. Maria Szafranek - 7.IX.
267. Józef Wojciechowski - 7.IX.
268. Franciszek Nowak - 15.IX.
269. Julianna Obecna - 15.IX.
270. Stanisław Lenarski - 26.IX.
271. Wiktor Sporny - 9.X.
272. Cecylia Walenciak - 10.X.
273. Józef Skoracki - 27.X.
274. Józef Bech - 27.X.
275. Jan Kaczor - 27.X.
276. Marjanna Grygier - 6.XI.
277. Ignacy Pogorzelski - 7.XI.
278. Maria Kupka - 9.XI.
279. Krystyna Matyja - 17.XI.
280. Stefan Ignaszewski - 28.XI.
281. Stanisław Ogrodowczyk - 1.XII.
282. Marjanna Urbanek - 5.XII.
283. Władysław Kostański - 8.XII.
284. Stanisław Wdowicki - 15.XII.
285. Kazimierz Humski - 15.XII.
286. Albina Brzezińska - 18.XII.
287. Jan Linkowski - 29.XII.

c.d.n.
Kaniewska Małgorzata.

Witam.

" Gazeta Kościańska " nr 48/2016.
red.Jerzy Zielonka.
Nazwiska osób pochowanych podane w układzie chronologicznym wg. dat pogrzebów.
( informacja - post 1 tego wątku )

Rok 1945.

288. Wawrzyn Konieczny - 15.I.
289. Helena łakoma - 18.I.
290. Wojciech Wilkowski - 22.I.
291. Zofia Trąbka - 4.II.
292. Aurelia Waligóra - 4.II.
293. Stanisław Słodowy - 4.II.
294. Józef Wierzejewski - 5.II.
295. Maria Sołyga - 7.II.
296. Józef Włodarczak - 7.II.
297. Anna Marciniak - 9.II.
298. Franciszek Kurowski - 9.II.
299. Czesław Mydlak - 9.II.
300. Katarzyna Naskręciak - 12.II.
301. Antoni Dembiński - 15.II.
302. Kazimiera Korbik - 16.II.
303. Maria Przybylska - 18.II.
304. Katarzyna Muller - 18.II ( nad literką u dwie kropki - mój przypisek ).
305. Stefania Zielińska - 23.II.
306. Władysław Muller - 23.II ( nad literką u dwie kropki - mój przypisek ).
307. Józef Fajfer - 26.II.
308. Jan Skoracki - 1.III.

cyt.-
" Z rejestru ks. Zygmunta Ciepluchy wynika, że Kiełczewo nie było jedynym czynnym miejscem
ostatniego spoczynku Polaków w dekanacie kościańskim. Ten niestrudzony duchowny sprawował
ceremoniał pogrzebowy jeszcze na 13 innych otwartych cmentarzach katolickich,
i to w: Oborzyskach Starych, Bonikowie, Choryni, Czempiniu, Czerwonejwsi, Głuchowie, Gołębinie. Gryżynie, Konojedzie, Lubiniu, Luboszu Nowym, Rąbiniu i Wyskoci.
Wspomniany rejestr nie obejmuje późniejszych pochówków na kiełczewskim cmentarzu, które sporadycznie zdarzały się od marca do lipca 1945 roku.

Jerzy Zielonka "
Koniec cytatu.

Jest to cała lista księdza Zygmunta Ciepluchy, zamieszczona w ww.gazecie.
Mam nadzieję, że komuś się przyda, że chociaż jeden forumowicz znajdzie na liście nazwisko swojego przodka
Ja znalazłam kilku swoich przodków
W następnych postach zacytuję niektóre urywki z artykułów na temat starego cmentarza kiełczewskiego, ekhumacji.
Artykuły te ukazały się w kolejnym numerze " Gazety Kościańskiej ".

Pozdrawiam.
Kaniewska Małgorzata.

Witam.

Gazeta Kościańska , nr 48 i 49/2016.
Na podstawie artykułów zamieszczonych w ww.numerach, zredagowanych przez Pana Jerzego Zielonkę.

Likwidacja cmentarza katolickiego w Kościanie – 1941.
w ukośnikach cytaty z artykułów.

/ W październiku 1941 roku aresztowano księży we wszystkich powiatach, w tym także w powiecie kościańskim, i – poprzez Fort VII w Poznaniu bez jakiejkolwiek procedury sadowej – wywieziono do obozu koncentracyjnego Daschau. Różne są statystyki, ale parafia kościańska jest jedną z nielicznych, które straciła wszystkich kapłanów (…)Powiat kościański podzielono na dwie parafie ( Stare Oborzyska k. Kościana i Bronikowo k. Śmigla ), pozostawiając na tych placówkach jako administratorów po jednym sędziwym duchownym. W Starych Oborzyskach proboszczem był nieustrudzony ks. Zygmunt Cieplucha, pełniący posługi duchowne nie tylko w odniesieniu do ludności Kościana i okolic, ale także Czempinia i Krzywinia, który od 1942 roku odprowadzał zmarłych na wieczny spoczynek w Kiełczewie i – na szczęście – pozostawił bezcenne własne zapiski /.

/ Jego to zapiskom zawdzięczamy wiedzę o pochówkach na Kiełczewskim cmentarzu dla Polaków. Ksiądz Zygmunt pochodził z Krajkowa koło Śremu. Okupacyjne trudy przypłacił utratą zdrowia. Marniał w oczach. Szykował się jeszcze do napisania doktoratu z dziejów gospodarczych Ziemi Kościańskiej, ale zmarł 2 stycznia 1950 roku w Oborzyskach Starych i tam przy kościele spoczywa. Miał 68 lat/.

Równocześnie z atakiem na polskich księży, władze niemieckie rozpoczęły starania o zamknięcie cmentarza w Kościanie.
1 października 1941 roku, burmistrz Kościana Paul Geserich wystosowuje do miejskiego urzędu budowlanego [ Stadtbauamt Kosten ] notatkę służbową pisząc w niej :
/ „obecny polski cmentarz katolicki w Kościanie jest całkowicie zapełniony” oraz, że trzeba przygotować dokumentację na nowe miejsce grzebalne w północnej części wsi Kiełczewo, przewidując zarazem zbudowanie kostnicy /

Z kolei, 7 stycznia 1942 tenże burmistrz w nowym piśmie do starosty powiatowego w Kościanie prosi o zezwolenie na utworzenie nowego cmentarza w Kiełczewie i zlikwidowanie starego w Kościanie przy Waldstrasse.
Dalej, 14 maja 1942 lekarz powiatowy Albert Reinecke w imieniu landrata, odpowiada burmistrzowi Geserichowi, iż cmentarz jest przepełniony, nie ma warunków sanitarnych, a dalsze chowanie na nim zmarłych grozi wybuchem epidemii.

Osiem dni później w nowym piśmie do landrata, burmistrz wskazuje nowy teren pod cmentarz pisząc m.in. -
/próbne badania gleby wykazały, iż teren jest suchy, a ziemia piaszczysto-żwirowata. Z relacji świadków wynika (…), że przy wpuszczaniu trumien słychać było wyraźny chlupot/.

/ 3 czerwca 1942 r Bruno Walter z zarządu cmentarzy w Kościanie – podległy burmistrzowi Geserichowi – przekazał do urzędu kastralnego w Kościanie m.in. szkic cmentarza, sporządzony na podkładzie geodezyjnym działek i rejestr ich prawnych właścicieli z prośbą o dokonanie zmian w księgach wieczystych. Numeracja parceli i właściciele od tamtego czasu uległy zmianie /.

Nie czekając na oficjalną decyzję, burmistrz Paul Geserich nakazał z maju 1942 zamknąć cmentarz.
Zaczęto chować zmarłych na nieużytkach w Kiełczewie.
Został oficjalnie przyjęty do pracy długoletni grabarz starego cmentarza Antoni Danielewicz i jego syn Bernard Danielewicz, wcześniej opłacani przez parafię kościańską i rodziny zmarłych.

12 maja 1942 roku zanotowano pierwszy pochówek – był to pogrzeb Idy Furmanek z d. Szymańskiej lat 74.

/ W początkowej fazie ( lata 1942 i do połowy 1943 ) groby rozmieszczano regularnie jeden przy drugim według kolejności dat pogrzebów, zaczynając od kwater, leżących po lewej stronie od bramy wejściowej. Na cmentarzu nie było krzyża – postawiono go po wojnie. Znaczna większość mogił usypana była z ziemi, oznaczona drewnianymi krzyżami i kamiennymi kostkami z numeracją. Wysokość krzyża nie mogła przekraczać 1 metra. Na nieliczne nagrobki kamienne trzeba było uzyskać odpowiednią zgodę zarządu cmentarza, który zarazem cenzurował napisy na wszystkich tablicach i tabliczkach. Od połowy 1943 roku w układ grobów wkradł się chaos tak, że obecne ślady po mogiłach zachowały się w różnych miejscach/.

Po wyzwoleniu Kościana ( 27.I.1945 ) niektórych zmarłych chowano w rodzinnych grobach na starym cmentarzu w Kościanie, a niektórych w Kiełczewie.
Z nadejściem wiosny, rodziny ekshumowały na „ dziko” swych bliskich ze starego cmentarza w Kiełczewie.
/ Za zakończenie masowych ekshumacji można uznać postawienie i uroczyste poświęcenie dużego krzyża na Kiełczewskim cmentarzu ( krzyż do dzisiaj tam stoi ), co nastąpiło przed Świętem Zmarłych – 30 października 1949 roku /.

To wydarzenie zostało odnotowane w kronice parafii farnej w Kościanie, którą założył organista, dyrygent i kompozytor Stanisław Wojciechowski „Kantorek”.
Pod datą 30 października 1949 zapisano :
/ „ Dziś w niedzielę po południu o godź. 15-tej odbyło się uroczyste poświęcenie krzyża na cmentarzu w Kiełczewie, gdzie spoczywają zwłoki zmarłych w czasie okupacji. Okupant wydał bowiem zakaz grzebania zmarłych na starym cmentarzu parafialnym, wyznaczając miejsce cmentarza grzebalnego na górach Kiełczewskich” /.

Pozdrawiam.
Kaniewska Małgorzata.

Witam.

Z cyklu artykułów redaktora Jerzego Zielonki, wydrukowanych w " Gazecie Kościańskiej ".
Kilka cytatów na temat pochówków i ekshumacji mogił ze starego cmentarza w Kiełczewie.

- Ekshumacja odbędzie się do zbiorowej mogiły w pobliżu miejsca, w którym w latach 1945 - 1947 Kościaniacy utworzyli swoistą kwaterę. W niej grób przy grobie przenoszono wtedy szczątki z "cmentarza dla podludzi" ( za Kwaterą Obrońców Rzeczpospolitej ). Jednocześnie ustalono, że w tymże miejscu znajdzie się tablica pamiątkowa z odpowiednim napisem...

- ... Znaczna większość doczesnych szczątków zmarłych została ekshumowana przez najbliższych zaraz po wojnie i przeniesiona na Stary Cmentarz Parafialny przy ul. Ks. Bączkowskiego...

- ... Starsi mieszkańcy Kościana twierdzili, że w pobliżu cmentarza w Kiełczewie znajdują się mogiły ofiar zbrodni Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Kościanie z lat 1945-1946. Z kwerendy przeprowadzonej w archiwum IPN wynika, że ofiarą funkcjonariuszy kościańskiej bezpieki w tamtym okresie był jedynie niemiecki ksiądz katolicki Stanisław Klemt z Bojanowa Starego ur. 16. XI. 1866 r., aresztowany 25 marca 1945 roku, po czym ślad po nim zaginął. Nie ma jego aktu zgonu. W 1957 roku Prokuratura Wojewódzka w Poznaniu ustaliła, że 80-letni schorowany ks. Klemt aresztowany "pod zarzutem nielegalnego posiadania broni i jawnego popierania nazistów w czasie okupacji", zmuszony do pracy ponad siły, spadł w siedzibie bezpieki ze schodów i sam się zabił, po czym został zakopany w pobliskim ogrodzie PUBP, ale -mimo prób - ciała jego nie znaleziono.
Nie odnaleziono także do tego czasu dwóch grobów żołnierzy grupy leśnej " Lecińskiego ", a więc Józefa Kortusa i Władysława Trawy, skazanych 17 września 1946 roku na karę śmierci wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Poznaniu na wyjazdowym posiedzeniu w Kościanie. Wyrok przez rozstrzelanie wykonano następnego dnia w lesie pod Kościanem i tam zakopano ich ciała. Czy te mogiły znajdują się na cmentarzu w Kiełczewie trudno ustalić. Z relacji wybitnego regionalisty kościańskiego śp. Mariana Koszewskiego można wnioskować, że egzekucję wspomnianych skazańców wykonano raczej w bliżej nieokreślonym miejscu w tak zwanym lesie kurzagórskim...

-...Na kiełczewskich piaskach poza miastem spoczęli m.in. ludzie szczególnie zasłużeni dla Ojczyzny, ofiary zbrodni niemieckich, sowieckich i nieszczęśliwych wojennych wypadków. Był wśród nich Mikołaj Kamieński, księgarz i drukarz, uczestnik antypruskich strajków szkolnych, Powstania Wielkopolskiego i wojny polsko - bolszewickiej, który zmarł 9 stycznia 1943 roku. Pogrzebem zajmował się jego współpracownik i przyjaciel, także księgarz, ludowy poeta, działacz katolicki Stefan Prozorowski. W powojennej relacji wspominał :
" To co okupant zarządził wobec zmarłych Kościaniaków było podłe i niegodne.
Brakuje słów. W styczniu zmarł Mikołaj. O pochowaniu go w rodzinnym grobie nie było mowy.
Była sobota - poszedłem na policję; powiedzieli, że mam się zgłosić w poniedziałek.
Było im wesoło. - Na co zdechł? - zażartował jeden z nich. Z lekarskim zaświadczeniem o zgonie, wystawionym przez doktora Wicherta udałem się w poniedziałek do Standesamtu ( niemieckiego urzędu stanu cywilnego), stamtąd na posterunek Schutzpolizei po specjalną przepustkę już z aktem zgonu i wykazem osób z określeniem stopnia pokrewieństwa wobec zmarłego, które będą brały udział w pogrzebie.Trafiłem na komendanta hauptmana Roglera. Przejrzał listę nazwisk, większość wykreślił.
Pozostawił trzy nazwiska - kuzynki Mikołaja, moje i współpracownicy Walusi. - Starczy - powiedział.
Kazał mi załatwić powózkę, aby przyjechała przed pogrzebem po funkcjonariusza, by mógł dopilnować
przebiegu ceremonii. Z Schupo do kościelnego Jaśkowiaka, u którego załatwiłem karawan do przewozu
zwłok z kostnicy szpitalnej, do znajomych do Kiełczewa załatwić powózki. Później do grabarza Antka
Danielewicza, którego znałem dobrze osobiście i wyjazd do Oborzysk do księdza Zygmunta Ciepluchy,
z którym się przyjaźniłem. Zmartwił się. Powiedział ze smutkiem: - Nie taki pogrzeb Mikołaj mieć powinien, ale przyjdą jeszcze lepsze czasy. Pogrzeb ustaliłem na wtorek 12 stycznia godzina pierwsza
po południu. Zimno było niesamowicie. Mróz. Dotarliśmy na kiełczewski cmentarz - w sumie jedenastu:
ksiądz, dwaj grabarze, dwóch pomocników, trójka przedstawicieli rodziny, dwóch woźniców; policjant
był w dobrym humorze, przyglądał się nam podejrzliwie, paląc papierosa przed bramą cmentarną..."

Koniec cytatów.

I jeszcze kilka dodatkowych informacji, które redaktor Jerzy Zielonka umieścił w swoim cyklu artykułów, a dotyczą one kilku pochowanych osób :
- Józef Sałacki, ur. 23. II. 1893, zm. 4. IX. 1942, robotnik, wybitny działacz polonijny i związkowy we
Francji.
- Helena Wiśniewska, ur. 20. I. 1904, zm. 26. IV. 1943, urzędniczka majątku ziemskiego, łączniczka
ZWZ/AK.
- Zofia Trąbka, ur. 18. IV. 1920, zm. 27. I. 1945, pracownica biurowa, zamordowana przez oficera
Gestapo w czasie opuszczania miasta.
- Aurelia Waligóra, ur. 21. IX. 1943, zm. 28. I. 1945, dziecko, zabita odłamkiem pocisku z czołgu
sowieckiego.
- Stanisław Słodowy, ur. 10. IX. 1924, zm. 27. I. 1945, księgowy, zabity odłamkiem pocisku z czołgu
sowieckiego.
- Józef Wierzejewski, ur. 26. I. 1932, zm. 28. I. 1945, dziecko, zginął od odłamku granatu.
- Maria Sołyga, ur. 25. IV. 1884, zm. 4. II. 1945, zabita odłamkiem granatu.
- Józef Włodarczak, ur. 22. II. 1928, zm. 4. II. 1945, rana postrzałowa w brzuch.
- Czesław Mydlak, ur. 18. IV. 1892, zm. 29. I. 1945, robotnik, zabity odłamkiem pocisku.
Ekshumowany przez rodzinę na Stary Cmentarz Katolicki w Kościanie.

To już wszystko, co dzięki uprzejmości redakcji " Gazety Kościańskiej " dostałam i za jej zgodą
przekazuję na Forum.

Pozdrawiam.
Kaniewska Małgorzata.