http://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q= ... X2s69ZoPjkotwórz
........................................................................................................................................................................
INSTYTUT PAMIĘCI NARODOWEJ
KOMISJA ŚCIGANIA ZBRODNI PRZECIWKO NARODOWI POLSKIEMU
Maria Wardzyńska
Był rok 1939Operacja niemieckiej policji bezpieczeństwa Intelligenzaktion w Polsce
Warszawa 2009
...
SPIS TREŚCI
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
1. Polityczne i propagandowe przygotowania
Niemiec do wojny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
1.1. Mniejszość niemiecka w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
1.2. Mniejszość polska w Niemczech . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
1.3. Polacy w Wolnym Mieście Gdańsku . . . . . . . . . . . . . . . . .. . 36
1.4. Niemieccy donosiciele do policji bezpieczeństwa . . . . . . . . . 43
2. Grupy operacyjne policji bezpieczeństwa
oraz formacje wspomagające . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
2.1. Teren działania operacyjnych grup policji bezpieczeństwa . . . 54
2.2. Zbrodnicze zadania
operacyjnych grup policji bezpieczeństwa . . . . . . . . . . . . . . . 64
3. Wrzesień 1939 roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
3.1. Aresztowania Polakow w III Rzeszy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
3.2. Aresztowania Polakow w Wolnym Mieście Gdańsku . . . . . . . 82
3.3. Zbrodnie Wehrmachtu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
3.4. Operacyjne grupy policji bezpieczeństwa w Polsce.
Realizacja zadań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
4. Wrzesień 1939 roku na Śląsku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
5. Akcja bezpośrednia (Direkte Aktion) na Pomorzu . . . . . . . . . . 144
6. Akcja „Inteligencja” w Wielkopolsce, na Kujawach,
ziemi łodzkiej i zachodnim Mazowszu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186
7. Akcja „Inteligencja” na połnocnym Mazowszu
i w powiecie suwalskim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
8. Akcja AB (Ausserordentliche Befriedungsaktion)
w Polsce centralnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238
Zakończenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
Wykaz skrotow polskich i niemieckich
(niewystępujących potocznie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279
Wykaz stopni funkcjonariuszy SS dowodzących
grupami i oddziałami policji bezpieczeństwa w 1939 roku . . . . 281
Organizacja niemieckiej policji bepieczeństwa
na okupowanych ziemiach polskich w 1939 roku . . . . . . . . . . . 282
Summary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296
Indeks osob . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304
Indeks geografi czny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332
...
strona 298-305 (296-303)
BIBLIOGRAFIA
I. Źrodła archiwalneArchiwum Akt Nowych (AAN)
Delegatura Rządu na Kraj, 202/I, t. 40
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej (AIPN)
Akta procesowe osob karanych przez sądy polskie na mocy dekretu PKWN z 31 sierpnia 1944 r.
Sąd Wojewodzki Wojewodztwa Warszawskiego (SWWW)
Sąd Apelacyjny w Bydgoszczy (BSA)
Akta procesow toczących się przed Najwyższym Trybunałem Narodowym (NTN)
Alert ZHP
Ankiety Okręgowych Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich (OKBZH) w Polsce
Ankiety sądow grodzkich (ASG)
Kolekcja „Z”
Materiały śledcze Głownej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich
Materiały śledcze Okręgowych Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich (OKBZH)
Postępowania wyjaśniające
Biuro Edukacji Publicznej IPN (BEP IPN)
Akta procesow o zbrodnie nazistowskie, toczących się przed sądami krajowymi w Niemczech
Sąd Krajowy Hamburg
Sąd Krajowy Mannheim
Akta procesow toczących się przed niemieckimi sądami specjalnymi
Ankiety Głownej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich (GKBZH) w Polsce
Sonderfahndungsbuch Polen. Hebrausgegeben vom Reichskriminalpolizeiamt Berlin
C 2, Werderscher Markt 5/6
Zentrale Stelle der Landesjustizverwaltungen zur Aufklarung nationalsotialistischer
Verbrechen in Ludwigsburg (ZStL)
Bundesarchiv Koblenz
Hauptstaatsarchiv Nurnberg
Institut fur Zeitgeschichte, Munchen
II. Źrodła opublikowaneHalder F., Kriegstagebuch. Tagliche Aufzeichnungen des Chefs des Generalstabes 1939–1942, t. 1: Vom Polenfeldzug bis zum Ende der Westoffensive (14.08.1939–30.06.1940), Stuttgart 1962.
Trial of the Major War Criminals before the International Military Tribunal, Nuremberg 1949.
Zbiorcze sprawozdania sporządzone na podstawie dziennych meldunkow operacyjnych grup policji bezpieczeństwa z „operacji Tannenberg” (Unternehmen Tannenberg), oprac. K. Leszczyński, „Biuletyn GKBZH w Polsce” 1971, nr 22.
III. OpracowaniaAndrzejewski M., Biblioteki mniejszości niemieckiej w Wielkopolsce i na Pomorzu, „Przegląd Zachodni” 1989, nr 3.
Aurich P., Der deutsch-polnische September 1939. Eine Volksgruppe zwischen den Fronten, „Zweimonatsschrift Politische Studien” 1970, nr 10.
Ausserordentliche Befriedungsaktion 1940. Akcja AB na ziemiach polskich, materiały z sesji naukowej 6–7 listopada 1986 r., red. Z. Mańkowski, Warszawa 1992.
Baciński A., Księża diecezji gdańskiej umęczeni w okresie drugiej wojny światowej 1939–1945, „Miesięcznik Diecezjalny Gdański” 1965, nr 7.
Bandura L., Hekatomba nauczycieli bydgoskich, „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 1961, nr 3.
Bartoszewski W., Warszawski pierścień śmierci 1939–1944, Warszawa 1970.
Basak A., Eksterminacja inteligencji jako metoda ludobojstwa. Polskie doświadczenia a praktyka kodyfi kacyjna i orzecznictwo w sprawach zbrodni hitlerowskich [w:] Studia
nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi, t. 14, red. K. Jońca, Wrocław 1991.
Bauer P., Polak B., Armia „Poznań” w wojnie obronnej 1939, Poznań 1982.
Benyskiewicz J., Babimojszczyzna w latach 1919–1945, Zielona Gora 1994.
Bernaś F., Mikulska-Bernaś J., Bydgoski wrzesień, Warszawa 1968.
Biernacki S., Okupant a polski ruch oporu. Władze hitlerowskie w walce z ruchem oporu w dystrykcie warszawskim 1939–1944, Warszawa 1989.
Bohaterowie spod znaku lilijki. Harcerze Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego w latach wojny i okupacji hitlerowskiej w świetle zeznań własnych i świadkow, wybor i oprac. A. Szefer, Katowice 1984.
Bojar-Fijałkowski G., Ślady, ktorych nie zniszczył czas [w:] Pogranicze i Kaszuby w latach terroru. Prześladowania polskiej ludności rodzimej Pomorza Zachodniego 1939–1945, red. A. Czechowicz, Koszalin 1970.
Bojarska B., Eksterminacja inteligencji polskiej na Pomorzu Gdańskim (wrzesień–grudzień 1939), Poznań 1972.
Borejsza J.W., „Śmieszne sto milionow Słowian…”. Wokoł światopoglądu Adolfa Hitlera, Warszawa 2006.
Borodziej W., Terror i polityka. Policja niemiecka a polski ruch oporu w GG 1939–1944, Warszawa 1985.
Bratko J., Gestapowcy, Krakow 1985.
Broszat M., Nationalsozialistische Konzentrationslager 1933–1945, Olten–Freiburg im Breigau 1965.
Buszko J., Akcja solidarności z aresztowanymi podczas akcji specjalnej krakowskimi profesorami, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego”, z. 72, Warszawa–Krakow 1984.
Bydgoszcz 3–4 września 1939. Studia i dokumenty, red. T. Chinciński, P. Machcewicz, Warszawa 2008.
Chinciński T., Niemiecka dywersja w Polsce w 1939 r. w świetle dokumentow policyjnych
i wojskowych II Rzeczypospolitej oraz służb specjalnych III Rzeszy, cz. 1: marzec–sierpień 1939, cz. 2: sierpień–wrzesień 1939, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2005, nr 2; 2006, nr 3.
Cieplewicz M., Zbrodnie Wehrmachtu w walkach o Warszawę w 1939 r., „Biuletyn GKBZH w Polsce” 1985, nr 32.
Cygański M., Hitlerowskie organizacje dywersyjne w wojewodztwie śląskim 1931–1936, Katowice 1971.
Cygański M., Mniejszość niemiecka w Polsce centralnej w latach 1919–1939, Łodź 1962.
Cygański M., Wpływ rewizjonistycznej polityki rządow Republiki Weimarskiej na mniejszość niemiecką w Polsce, 1919–1932 [w:] Najnowsze Dzieje Polski, t. 10, Warszawa 1966.
Cygański M., Z akt szefa zarządu cywilnego przy dowodztwie 8 armii [w:] Najnowsze Dzieje Polski, t. 3, Warszawa 1961.
Cyprian T., Sawicki J., Sprawy polskie w procesie norymberskim, Poznań 1956.
Czarnecki B., Fall Weiss. Z genezy hitlerowskiej agresji przeciw Polsce, Warszawa 1961.
Datner Sz., 55 dni Wehrmachtu w Polsce. Zbrodnie dokonane na polskiej ludności cywilnej w okresie 1 IX – 25 X 1939 r., Warszawa 1967.
Domańska R., Pawiak – więzienie gestapo. Kronika 1939–1944, Warszawa 1978.
Domańska R., Policja bezpieczeństwa dystryktu warszawskiego i Pawiak, „Biuletyn GKBZH w Polsce” 1978, nr 28.
Drewniak B., Piśmiennictwo polskie na hitlerowskich listach proskrypcyjnych, 1933–1945, „Biuletyn GKBZH w Polsce” 1986, nr 30.
Dyskryminacja Polakow w Wielkopolsce w okresie okupacji hitlerowskiej. Wybor źrodeł, oprac. Cz. Łuczak, Poznań 1966.
Działalność władz okupacyjnych na terytorium Rzeczypospolitej w okresie 1 IX 1939 – 1 XI 1940. Raport z archiwum politycznego prof. Stanisława Kota, oprac. J. Gmitruk, J. Mazurek, Warszawa 1999.
Dzieje Chełmna i jego regionu, red. M. Biskup, Toruń 1968
Eksterminacja inteligencji Łodzi i okręgu łodzkiego 1939–1940, red. A. Galiński, M. Budziarek, Łodź 1992.
Fajkowski J., Wieś w ogniu. Eksterminacja wsi w okresie okupacji hitlerowskiej, Warszawa 1972.
Galiński A., Hitlerowskie więzienia i obozy. Łodź w planach eksterminacyjnych okupanta hitlerowskiego 1939–1945, Łodź 1986.
Gawęda S., Uniwersytet Jagielloński w okresie okupacji hitlerowskiej 1939–1945, „Zeszyty
Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace”, z. 58, Warszawa–Krakow 1979.
Gębik W., Burzom dziejow nie dali się zgnieść, Gdynia 1967.
Gomolec L., Kubiak S., Terror hitlerowski w Wielkopolsce 1939–1945, Poznań 1962.
Grunberg K., Nazi-Front Schlesien. Niemieckie organizacje polityczne w wojewodztwie śląskim w latach 1933–1939, Katowice 1963.
Grunberg K., Niemcy i ich organizacje polityczne w Polsce międzywojennej, Warszawa 1970.
Grynberg M., Żydzi w rejencji ciechanowskiej 1939–1942, Warszawa 1984.
J. Gumkowski, Egzekucje ludności cywilnej w Warszawie [w:] Eksterminacja ludności w Polsce w czasie okupacji niemieckiej 1939–1945, red. Sz. Datner, J. Gumkowski, K. Leszczyński, Poznań 1962.
Hauser P., Mniejszość niemiecka na Pomorzu w okresie międzywojennym, Poznań 1998.
Hosenfeld W., Usiłuję ratować każdego. Życie ofi cera niemieckiego w listach i dziennikach, oprac. T. Vogel, Monachium 2004.
Inwentarz imiennych list więźniow obozow koncentracyjnych przechowywanych w Archiwum
Głownej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce, oprac. W. Hasulińska, Warszawa 1984.
Jastrzębski W., Dywersja czy masakra? Cywilna obrona w Bydgoszczy we wrześniu 1939 r., Gdańsk 1988.
Jastrzębski W., Terror i zbrodnia. Eksterminacja ludności polskiej i żydowskiej w rejencji bydgoskiej w latach 1939–1945, Warszawa 1974.
Jaszowski T., Kuta T., Werner Kampe, amator zbrodni, Bydgoszcz 1967.
Jaszowski T., Pszczyński E., Fordońska Dolina Śmierci, Bydgoszcz 1975.
Jaszowski T., Sobecki Cz., Niemy świadek. Zbrodnie hitlerowskie w toruńskim Forcie VII i w lesie Barbarka, Bydgoszcz 1971.
Juszkiewicz R., Księga poległych i zamordowanych wychowawcow i wychowankow Gimnazjum i Liceum im. Stanisława Wyspiańskiego w Mławie w okresie I i II wojny światowej, Warszawa 1992.
Kapała Z., Harcerze w obronie Gornego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego we wrześniu 1939, Bytom 1986.
Kapituła katedralna chełmińska w Pelplinie podczas wojny 1939–1945, „Orędownik Diecezji Chełmińskiej” 1947, nr 5.
Kisielewski J., Ziemia gromadzi prochy, Warszawa 1990.
Kozaczuk W., Wehrmacht 1933–1939. Rozbudowa sił zbrojnych Trzeciej Rzeszy jako narzędzia presji, ekspansji terytorialnej i wojny, Warszawa 1978
Krol E.C., Propaganda i indoktrynacja narodowego socjalizmu w Niemczech 1919–1945. Studium organizacji, treści, metod i technik masowego oddziaływania, Warszawa 1999.
Labuda G., Na szlakach słowiańszczyzny zachodniej, „Życie i Myśl” 1988, nr 10.
Lehr H., Osmańczyk E., Polacy spod znaku Rodła, Warszawa 1972.
Leszczyński K., Działalność Einsatzgruppen policji bezpieczeństwa na ziemiach polskich w 1939 r. w świetle dokumentow, „Biuletyn GKBZH w Polsce” 1971, nr 22.
Leverkuhn P., Der geheime Nachrichtendienst der deutschen Wehrmacht im Kriege, Frankfurt am Main 1957.
Leverkuhn P., Der Nachrichtendienst und die Spionageabwehr [w:] Bilanz zweiten Weltkrieges, Hamburg 1955.
Lewandowska D.M., Plan likwidacji inteligencji Polski jako część programu polityki okupacyjnej [w:] Straty wojenne Polski w latach 1939–1945, Poznań 1962.
Lewandowska S., Okupowanego Mazowsza dni powszednie 1939–1945, Warszawa 1993.
Librowski S., Ofi ary zbrodni niemieckiej spośrod duchowieństwa diecezji włocławskiej 1939–1945, Włocławek 1947.
Lobsack W., Albert Forster, Gauleiter und Reichsstatthalter im Reichsgau Danzig–Westpreussen, Danzig 1940.
Łossowski P., Agresja hitlerowska na Polskę, Warszawa 1964.
Łuczak Cz., Dzień po dniu w okupowanej Wielkopolsce i na ziemi łodzkiej (Kraj Warty).
Kalendarium wydarzeń 1939–1945, Poznań 1993.
Łuczak Cz., Obrona Mogilna i Trzemeszna we wrześniu 1939 r., „Biuletyn GKBZH w Polsce” 1991, nr 33.
Łuczak Cz., Pod niemieckim jarzmem. Kraj Warty 1939–1945, Poznań 1996.
Łuczak Cz., Polityka ludnościowa i ekonomiczna hitlerowskich Niemiec w okupowanej Polsce, Poznań 1979.
Łuczak Cz., Polska i Polacy w drugiej wojnie światowej, Poznań 1993.
Madajczyk Cz., Hitlerowski terror na wsi polskiej 1939–1945. Zestawienie większych akcji represyjnych, Warszawa 1965.
Madajczyk Cz., Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t. 1–2, Warszawa 1970.
Majewski M., Dokumenty dotyczące Ericha Kocha w zasobie archiwalnym Instytutu
Pamięci Narodowej w Warszawie, „Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej” 2008, t. 1.
Matelski D., Mniejszość niemiecka w Wielkopolsce w latach 1919–1939, Poznań 1997.
Monkiewicz W., Dobroński A., Ofi ary terroru hitlerowskiego na Suwalszczyźnie w latach 1939–1945, Białystok 1993.
Moszyński R., Policha L., Lublin w okresie okupacji (1939–1944), Lublin 1964.
Nawrocki S., Hitlerowska okupacja Wielkopolski w okresie zarządu wojskowego (wrzesień–październik 1939 r.), Poznań 1966.
Nawrocki S., Terror policyjny w „Kraju Warty” 1939–1945, Poznań 1973.
Niemieckie Towarzystwo Historyczne w Poznańskiem, 1885–1945, „Przegląd Zachodni” 1969, nr 6.
Nowe Miasto. Z dziejow miasta i powiatu, red. Z. Witkowski, Olsztyn 1963.
Okupacja i ruch oporu w Dzienniku Hansa Franka 1939–1945, oprac. S. Płoski, Warszawa 1970.
Olszewski M., Fort VII w Poznaniu, Poznań 1971.
Olszewski S., Wspomnienia o poległych na terenie Kamionki w latach 1939–1945, t. 4:
Lubartow i Ziemia Lubartowska, Lublin 1961.
Osmańczyk E.J., Dowody prowokacji (Nieznane archiwum Himmlera), Krakow 1951.
Pacjenci i pracownicy szpitali psychiatrycznych w Polsce zamordowani przez okupanta hitlerowskiego i los tych szpitali w latach 1939–1945, red. Z. Jaroszewski, Warszawa 1989.
Piechota Z., Eksterminacja inteligencji Łodzi i okręgu łodzkiego 1939–1940 w materiałach śledztw Okręgowej Komisji BZH w Łodzi [w:] Eksterminacja inteligencji Łodzi i okręgu łodzkiego 1939–1940, red. A. Galiński, M. Budziarek, Łodź 1992.
Pierwsze dni września 1939 r. w Bydgoszczy, materiały z sympozjum, red. J. Kutta, Bydgoszcz 2001.
Pietrzykowski J., Akcja AB w Częstochowie, Katowice 1971.
Podgoreczny M., Albert Forster – gauleiter i oskarżony, Gdańsk 1977.
Polak B., Udział ludności cywilnej w obronie Wielkopolski 1939, Koszalin 1989.
Pospieszalski K.M., Sprawa 58 000 „Volksdeutschow”. Sprostowanie hitlerowskich oszczerstw w sprawie strat niemieckiej mniejszości w Polsce w ostatnich miesiącach przed wybuchem wojny i w toku kampanii wrześ́niowej, Poznań 1959.
Pospieszalski K.M., Zamachy nazistowskie na mienie niemieckie. Plany Reichsfuhrera SS z lata 1939 r., „Przegląd Zachodni” 2004, nr 1.
Przemsza-Zieliński J., Śląski tryptyk wrześniowy, Sosnowiec 1993.
Radziwończyk K., „Akcja Tannenberg” grup operacyjnych Sipo i SD w Polsce. Jesień 1939, „Przegląd Zachodni” 1966, nr 5.
Radziwończyk K., Wojskowe i polityczne podłoże zbrodni hitlerowskich popełnionych w czasie agresji na Polskę w 1939 r., „Biuletyn GKBZH w Polsce” 1987, nr 32.
Radziwończyk K., Zbrodnie generała Streckenbacha, Warszawa 1966.
Rejestr miejsc i faktow zbrodni popełnionych przez okupanta hitlerowskiego na ziemiach polskich w latach 1939–1945, Głowna Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce, woj. bydgoskie, konińskie, włocławskie, Warszawa 1981; woj. poznańskie,
Warszawa 1982; woj. łodzkie miejskie, pilskie, piotrowskie, toruńskie, sieradzkie, Warszawa 1983; woj. bialskopodlaskie, ciechanowskie, kaliskie, krakowskie miejskie, rzeszowskie, Warszawa 1984; woj. katowickie, lubelskie, ostrołęckie, płockie, skierniewickie, Warszawa 1985; woj. częstochowskie, suwalskie, Warszawa 1986; woj. bielskie, gdańskie, Warszawa 1987; woj. stołeczne warszawskie, Warszawa 1988.
Rola mniejszości niemieckiej w rozwoju stosunkow politycznych w Europie. 1918–1945, red. A. Czubiński, Poznań 1984.
Rola wschodnich instytutow w realizacji politycznych planow Rzeszy Niemieckiej w świetle badań nad działalnością Osteuropa-Institut we Wrocławiu w latach 1918–1945, oprac. Z. Czuszkiewicz, Warszawa 1974.
Ruckerl A., Ściganie karne zbrodni hitlerowskich 1945–1978, Warszawa 1980
Rutowska M., Serwański E., Straty osobowe polskiego środowiska muzycznego w latach 1939–1945, Warszawa 1977.
Rutowska M., Serwański E., Straty wśrod pisarzy polskich (literatow, publicystow, dziennikarzy i redaktorow) w czasie II wojny światowej i okupacji hitlerowskiej 1939–1945, Warszawa 1980.
Sasinowski W., Piaśnica 1939–1944, Wejherowo 1956.
Sasinowski W., Szpęgawsk, Gdynia 1959.
Schubert G., „Bydgoska krwawa niedziela”. Śmierć legendy, red. M. Wojciechowski, tłum. I. Jakubowicz, Bydgoszcz 2003.
Serwański E., Dywersja niemiecka i zbrodnie hitlerowskie w Bydgoszczy w dniu 3 IX 1939, Poznań 1981.
Serwański E., Wielkopolska w cieniu swastyki, Warszawa 1970.
Siemion L., Z lat okupacji hitlerowskiej na Lubelszczyźnie, Lublin 1971.
Skorzyński J., Selbstschutz – V kolumna, „Biuletyn GKBZH w Polsce” 1958, nr 10.
Staniewicz R.W., Szersze tło historyczne i rzeczywiste cele dywersji niemieckiej w Bydgoszczy, 3.9.1939, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1962, z. 4.
Steyer D., Eksterminacja ludności polskiej na Pomorzu Gdańskim w latach 1939–1945, Gdynia 1967.
Szefer A., Dywersyjno-sabotażowa działalność wrocławskiej Abwehry na ziemiach polskich w przededniu agresji hitlerowskiej w 1939 r., „Biuletyn GKBZH w Polsce” 1987, nr 32.
Szefer A., Mniejszość niemiecka w Polsce i w Czechosłowacji w latach 1933–1938, Katowice 1967.
Szefer A., Zbrodnie hitlerowskie na Gornym Śląsku we wrześniu 1939 r., „Biuletyn GKBZH w Polsce” 1987, nr 32.
Szultka Z., Polacy z Pogranicza w więzieniach i obozach koncentracyjnych [w:] Pogranicze i Kaszuby w latach terroru. Prześladowania polskiej ludności rodzimej Pomorza Zachodniego 1939–1945, red. A. Czechowicz, Koszalin 1970.
Tuszyński M., Kampania wrześniowa i okres zarządu wojskowego w propagandzie hitlerowskiej, wrzesień–październik 1939, „Biuletyn GKBZH w Polsce” 1987, nr 32.
Walczak M., Straty osobowe polskiego środowiska nauczycielskiego w okresie wojny i okupacji hitlerowskiej 1939–1945, Warszawa 1984.
Wańkowicz M., Na tropach Smętka, Krakow 1988.
Wardzyńska M., „Intelligenzaktion” na Warmii, Mazurach i Połnocnym Mazowszu, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2003–2004, nr 12.
Wardzyńska M., Prezydent Warszawy Stefan Starzyński – „NN”, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2007, nr 12.
Wichura-Zajdel E., Z dziejow duchowieństwa śląskiego w czasie wojny 1939–1945, Warszawa 1968.
W obliczu wojny. Z prasy polskiej 1939 roku, wybor i oprac. red. miesięcznika „Znak”, Krakow 1984.
Wolff A., Pomorze Gdańskie w programie i działalności Związku Obrony Kresow Zachodnich– PZZ, „Przegląd Zachodni” 1969, nr 2.
Woźny A., Niemieckie przygotowania do wojny z Polską w ocenach polskich naczelnych władz wojskowych w latach 1933–1939, Warszawa 2000.
Wrzesiński W., Polski ruch narodowy w Niemczech w latach 1922–1939, Warszawa 2005.
Zbrodnie Wehrmachtu w dorzeczu Pilicy, wrzesień 1939, red. R. Rosina, Łodź 1975.
Związek Polakow w Niemczech w latach 1922–1982, red. J. Marczewski, Warszawa 1987.
...