Witam,
Zabrałem się za lustrację
przodków mojej przyszłej żony i potrzebuję w związku z tym porady.
Wśród przodków mojej narzeczonej występuje nazwisko POCZTA (m. Roszki, parafia Janków Zaleśny). Wyprowadziłem przodków z tej linii do 1720 roku do Mikołaja i Doroty Pocztów, którzy początkowo podawani byli jako: KACZMARZ, GOŚCINNY, a od 1733 roku jako POCZTA. Nie mam wątpliwości, że to te samo małżeństwo (pomimo równych nazwisk), ponieważ dzieci przy który zapisano nazwisko ojca jako KACZMARZ lub GOŚCINNY później były podawani jako POCZTA.
Ród Pocztów został też opisany w książce ks. Rozdrażewskiego pt. „ Opowieść o 1000-letniej rodzinie św. Wojciecha”. Autor książki opisuje potomków rodziny św. Wojciecha m.in. ród Rozdrażewskich oraz Pocztów. Według autora Adam Rozdrażewski (syn Jakuba-Hieronima Rozdrażewskiego) miał m.in. 3 synów: Jana, Adama i Macieja, który mieli się urodzić pomiędzy 1690-1696 r. w Rozdrażewie, pow. krotoszyński. Adam Rozdrażewski po śmierci swojego ojca miał zostać wydziedziczony za długi jakie miał względem swojej macochy. Spadek po ojcu mieli otrzymać jego bracia – Stanisław i Michał Rozdrażewscy.
Adam Rozdrażewski miał kupić dla syna (Macieja) od żyda w Roszkach dobrze urządzony gościniec. Jan i Adam (synowie Adama Rozdrażewskiego) w 1709 roku po ukończeniu studiów na Akademii Lubrańskiego mieli włączyć się w wojnę pod Krotoszynem o tron pomiędzy Stanisławem Leszczyńskim a Augustem II Sasem. Jan i Adam mieli trzymać stronę Stanisława Leszczyńskiego. Po zakończeniu wojny mieli oni zostać mianowani pocztą książęcą hetmana Potockiego. Cytat z ww. książki, słowa Macieja Rozdrażewskiego vel. Gościnnego: „Zostali oni mianowani pocztą książęcą hetmana Potockiego, który dokonał połączenia stukilometrowej sieci poczty polskiej, sięgającej do Kalisza – z siecią poczty niemieckiej, która rozpoczynała się od Rawicza. Dlatego przy gościńcu w Roszkach zbudowali stanicę pocztową, z której jeden z braci moich jechał co tydzień do Kalisza (45 km), a drugi do Rawicza (55 km). Takie zagrażało im niebezpieczeństwo: w Warszawie był jeszcze królem, aż do roku 1733, August II Sas, przeciwko któremu walczyli Jan i Adam po stronie króla Stanisława Leszczyńskiego. Dlatego naczelnikiem poczty mógł być jedynie Maciej, a bracia jego zmienili imiona i nazwiska, by ich uważano za jego służbę. Jan był „Walenty Poczciarkiem” a Adam – „Augustem Poczciarkiem”.”
Historia fajna, ale ile w niej prawdy? Autor nie podaje żadnych źródeł , które miałby mówić o zmianie imion i nazwisk Macieja, Adama i Jana. Jedne źródła jakie podaje to książkę Dzieje Miasta Krotoszyna K. Krotoski, w której podane są zagrywki spadkowe Rozdrażewskich oraz opisana wojna pomiędzy królami. Nie ma tam jednak żadnego słowa o tym, że Rozdrażewscy stali się Pocztami.
Książka „Opowieść o 1000-letniej…” niestety jest bardzo mało wiarygodna, nie tylko przez małą ilość źródeł. Autor używa dziwnej formy przedstawiani informacji, np. wypowiedzi danego przodka, w 1 osobie, który opowiada historię swojej rodziny. Pojawiają się takie wstawki jak: „umieliśmy sobie przez 12 i 10 lat odmówić rozkoszy cielesnych”, „Wychowaliśmy 2 synów i 2 córki by przedłużyć życie zacnej rodziny 1000-letniej możliwie do końca świata”. Autor sam o osobie pisze, że „stwierdził NIEZAWODNIE, iż ród nasz wywodzi się z rodziny św. Wojciecha”. Autor traktuje swoją rodzinę jako unikatową, wyjątkową, bo wywodzi się od samego św. Wojciecha.
W książce pojawiają się dwie grafiki, które zawierają nazwisko „Rozdrażewski-Poczcic”. Niestety autor nie podaje skąd pobrał ilustracje.
Pomimo tylu niejasności historia mogłaby się wydawać na prawdziwą. Rodzina Pocztów kupowała gospodarstwa, kształciła księży, siostry zakonne. Wśród jednego tylko rodzeństwa Pocztów były 4 siostry zakonne i 4 księży. Nie mogła to być więc zwykła chłopska rodzina. Poza tym nazwisko Poczta też nie wzięło się znikąd. Byle kto nie mógłby zajmować się prowadzeniem poczty książęcej.
Pytania jakie mam do Was:
1. Na jednej z grafik przedstawiony jest dokument nadania stanowiska Pocztowego. Czy jest możliwość znalezienia takiego dokumentu w oryginale? W jakich zespołach go szukać?
2. Czy istnieje jakieś opracowanie dotyczące rodu Rozdrażewskich? W internecie znalazłem informację, że ten sławetny ród wyginał, ponieważ członkowie rodziny musieli zmieniać nazwiska, a fortuna przepadła przez długi.
3. W Roszkach istniała faktycznie poczta (sprawdziłem w słowniku geograficznym). Czy istnieją jakieś opracowania nt. historii poczty polskiej? Może jest szansa na jakieś archiwa dot. Poczty w powiecie krotoszyńskim?
4. Czy istnieją jakieś spisy studentów Akademii Lubrańskiego z początku XVIII w.?
Z góry dziękuję za każdą wskazówkę.