Wielkopolskie Towarzystwo Genealogiczne GNIAZDO

W XVII-wieczym akcie zgonu z Byczyny (Śląsk, ale blisko Wielkopolski) napotkałem taki zapis: "Elisabeth, córka kusnierza (...) ktora ponieważ pierwszą córką a rychliczką była, dla tego cech kusnierski nie chciał jey nieść ani płachty dać, ani na pogrzeb iść (...) była bez kazania chowana."

Kim była "rychliczka" który to status pociągał za sobą takie odrzucenie w społeczności? Może ktoś wie coś konkretnego?

Łukasz

_________________
Łukasz Bielecki

...et Marcus genuit Lucam. Lucas autem genuit Ignatium.

Może wyraz ten należy skojarzyć z poznańskim np. muszę rychło wstać, czyli wcześnie.

Czy przypadkiem dziewczyna nie urodziła się przed ślubem rodziców, lub przed upływem dziewięciu miesięcy od ślubu?

_________________
Pozdrawiam Danka

Nie umiera ten, kto trwa w pamięci żywych.
ks. Jan Twardowski

Według „ Słownika Wileńskiego” kur - med. choroba, ospica ( morbilli – odra ) inaczej zwana Rychle, Rychlica.

Pozdrawiam,
Mirka G.

Myślę , że chodzi o wcześniaka, który być może nie był ochrzczony. Po czesku rychly = szybki. W okolicach Kalisza rychło = wcześnie.
Pozdrawiam
Janusz
PS Moja praprababka była z Rychlików.

Skojarzenie z rychły=szybki też mam, ale raczej nikt nie odmawiałby pogrzebu osobie urodzonej przed ślubem rodziców. Miała 25 lat (czego nie napisałem) i z pewnością problem leżał w czymś, czym ona sama się naraziła.

_________________
Łukasz Bielecki

...et Marcus genuit Lucam. Lucas autem genuit Ignatium.

A może była córką kuśnierza z wcześniejszego ( rychlejszego ) związku nieformalnego albo sama rychlej urodziła niż wyszła za mąż. Czy w tamtych czasach takie „przewinienia” mogły być powodem takiego ostracyzmu?

Waldek

_________________
Szukam informacji o Dąbrowskich ze wsi Główna ( dziś Poznań )
Szukam aktu ślubu: Antoni Dąbrowski ( rybak ) + Ludwika - ślub przed 1784 ( oraz akty zgonów )

A ja podsunę takie wyjaśnienie:
"rychły, urychlony; przysłówek: rychło, dawniej rychle; rychlik, o ‘wcześnie dojrzewających’ owsach lub ziemniakach. Słowo zachodniosłowiańskie; rus. rychłyj, o śniegu ‘sypkim’. Z długiem ū do ruch (p.); porównaj szwedz. rūsa, ‘wypadać (do szturmu)’, czes. rysziti, ‘napędzać’; na Litwie brak tej odmiany. Ale rychle, rykle, rytle, ‘krosty, wysypki’, to pożyczka niemiecka, Rötheln, Rütteln (‘Mosern’, po polsku ospa, ospice)."
(Aleksander Brückner "Słownik etymologiczny języka polskiego" str. 471, Kraków 1927)

Edit: widzę, że Mirka już wcześniej poszła tym tropem.

_________________
Pozdrawiam,
Jurek Kołpowski

Poszukuję aktów urodzenia: Jan ANTONIEWSKI alias DANKOWSKI (ok.1769)
Joanna PRZEZDZIECKA (ok. 1771)

Łukaszu,
czy udało się Tobie wyjaśnić znaczenie określenia "rychliczka"?

Nie daje mi spokoju pytanie, dlaczego ją tak surowo potraktowano.
Może jej morale było nie takie, może była nierządnicą - nie wiem z jakimi jej przewinieniami kojarzyć tak skromny pochówek.

_________________
Pozdrawiam Danka

Nie umiera ten, kto trwa w pamięci żywych.
ks. Jan Twardowski

Witam,
Słownik Staropolski M.Arcta podaje

Rychla, rychlica, rykla, rytla - krosta czerwona, żarnica, kur.

https://pl.wikisource.org/wiki/M._Arcta ... i/Rychlica

Może o to chodzi?

pozdrawiam

Sławek

Masz rację, to odra i całe wytłumaczenie sytuacji dlaczego nikt nie chciał jej nieść czy być na pogrzebie. Bardzo zakaźna choroba, która w tamtych czasach niosła śmierć. Zresztą dzisiaj też, wg wiki umiera na nią rocznie 120 tysięcy osób.

_________________
--------------------------
Pozdrawiam, Danka

Zadałem to samo pytanie Poradni Językowej PWN i trochę czekałem na odpowiedź, więc dopiero teraz odpowiadam. Tu jest odpowiedź od profesora Kazimierza Sikory:

https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Rychliczka;19530.html

Wychodzi więc na to, że Danka (danka55) ma pełną rację. Ja tylko mylnie zinterpretowałem ten zapis tak, że popełniła ona coś hańbiącego. Dziewczyna zaś umarła na odrę albo coś ją przypominającego i z obawy przed zarazą pochowano ją bez żadnych ceremoniałów.

_________________
Łukasz Bielecki

...et Marcus genuit Lucam. Lucas autem genuit Ignatium.