„ Powiedzieliśmy wyżej( art 475),że Księstwo Poznańskie dzieli się na dwa okręgi regencyjne: Poznański i Bydgowski, i że pierwszy obejmuje powiatów siedemnaście, a drugi dziewięć, w ogóle powiatów dwadzieścia sześć. Przystępujemy teraz do opisu szczegółowego każdego z osobna powiatu”
To cytat z III rozdziału „ Topografia” książki „ Opisanie historyczno- statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego” J.N. Bobrowicz Lipsk 1846r. Dostępna w RCIN.
Na podstawie tej książki sporządziłam listę kościołów katolickich i wyznaniowych w I poł. XIXw – może się przyda- może ktoś uzupełni lub poprawi np. mój błąd
?
1.POWIAT BABIMOJSKIKościoły katolickie-parafialne-Gościeszyn, Kembłów, Obra, Rakoniewice, Ruchocice, Siedlce, Wolsztyn, Ciosaniec, Kaszczor, Przement, Babimost, Kramsko Nowe filialne- Tuchorza, Wieleń, Chobienice, Zakrzewo.
Kościoły protestanckie- Wolsztyn, Świętno, Kargowa, Babimost, Hammer, Rakoniewice, Rostarzewo.
Synagogi- w Wolsztynie, Babimoście, Kargowej I Rakoniewicach.
2.POWIAT BUKOWSKIKościoły katolickie - Buk, Niepruszewo, Bukowiec, Dakowy Mokre, Gnin, Granowo, Grodzisk, Michorzewo, Opalenica, Ptaszkowo, Konkolewo, Brody, Lwówek, Witomyśl.
Kościoły protestanckie- Grodzisk, Lwówek, Lutomyśl
Synagogi- Grodzisk, Lwówek.
3.POWIAT KOŚCIAŃSKIKościoły katolickie- Kamieniec, Konojad, Łęki Wielkie, Parzęczewo, Prochy, Wielichowo, Zielęcin, Białcz, Czempin, Chorynia, Czacz, Głuchów, Gołębin, Gryżyna, Kościan, Obrzysko, Rombin, Wyskoć, Wilkowo, Wojnieść, Bronikowo, Bucz, Czerwonawieś, Górka Duchowna, Szmigiel, Radomicko, Bojanowo Stare, Dalewo, Krzywin, Lubin- filialny Bonikowo.
Kościoły protestanckie- w Kościanie, Racocie, Szmiglu.
Synagogi-w Szmiglu, Czempinie i Krzywinie.
4. POWIAT KROBSKIKościoły katolickie- Gostyń, Dubin, Golejewko, Gołaszyn, Jutroszyn, Kołaczkowice, Konary, Krobia, Łaszczyn, Miejska Górka, Niepart, Pakosław, Pempowo, Poniec, Sarnowo, Skoraszewice, Słupia, Smolice, Szkaradowo, Zakrzewo, Żytowiecko, Domachowo, Gostyń Stary, Siemowo, Strzelce Wielkie- filialne- KS. Filipinów w Gostyniu, Chwałkowo. Rawicz, Sobiałkowo.
Kościoły protestanckie- Bojanowo, Miejska Górka, Jutroszyn, Rawicz, Piaski, Sarnowo- luterański i kalwiński -Waszkowo.
Synagogi- Rawicz, Gostyń, Jutroszyn, Krobia, Dubin, Piaski.
5.POWIAT KROTOSZYŃSKIKościoły katolickie- Diecezja Poznańska- w Kożminie, Borku, Pogorzeli i Dobrzycy, Wałkowie, Lutyni,Rozdrażewie, Benicach, Mokronosie, Lutogniewie, Wielowieś, Jankowie, Borzęciczki, Starograd – filialny w Zdrzieżu.
W Diecezji Gnieżnieńskiej- Kobylin, Krotoszyn, Zduny, Wyganów, Koryta, Sośnica, Baszków,Kobierno.
Kościoły protestanckie- Krotoszyn, Dobrzyca, Kobylin, Kożmin, Zduny
Synagogi- Krotoszyn, Kożmin, Zduny, Pogorzela, Dobrzyca.
6.POWIAT MIĘDZYCHODZKIKościoły katolickie- Chrzypsko, Kamionna, Kwilicz, Lubosz, Lutom, Międzychod, Sieraków, Wierzbno, Bledzew, Goraj, Rokitno, Skwierzyna,Przytoczna, Falkenwalde, Trzebiszew- filialne-Łęza, Goronsko, Popowo, Zemsko, Chemsko, Kolsko,Twierdzielewo, Osiecko i Nowa Wieś.
Kościoły protestanckie- Sieraków, Miedzychód, Skwierzyna, Nowa Gorzyca, Świniary, Przytoczna, kalwiński -Orzeszkowo.
Synagogi- Skwierzyna, Międzychód, Sieraków, Bledzew.
7.POWIAT MIĘDZYRZECKIKościoły katolickie- Międzyrzecz, Pszczew, Trzciel, Zbąszyn, Lewice, Chodziszew, Kalawa, Starydwór, Dąbrowa, Kościeszyn, Kozmin- filialne: Rogoziniec,Suchylutol,Wysoka,Kęsice, Nietoperek, Lagonice, Wyszanów, Łomnica, Brojce, Paradysz.
Kościoły protestanckie- w Międzyrzeczu, Brojcach, Zbąszynie, Trzcielu, Chycinie, Pieskach, Policku, Bukowcu, Chłastawie, Krensku i Lewicach-
filialne- w Starojastrzębskich Olendrach, Wielkiej Gorzycy, Kursku, Suchym Lutolku, Rogozincu, Brudzewku.
Synagogi-w Międzyrzeczu, Trzcielu, Pszczewie.
8. Powiat OBORNICKI:Kościoły katolickie- Diecezja Poznańska- Oborniki, Murowna Goślina, Rogożno, Ryczywół, Boruszyno, Kiszewo,Ludomy, Łukowo, Objezierze, Połajewo, Rożnowo, Słopanowo, Stobnica, Białężyn, Długa Goślina, Parkowo- filialne -Uchorowo, Łopuchowo,Słomowo, Wełna i Radzim. Diecezja Gnież.- kościół parafialny w Dąbrówce.
Kościoły protestanckie - w Murowanej Goślinie, Rogożnie, Obornikach, Bukowcu.
Synagogi- w Rogożnie, Murownej Goślinie, Obornikach.
9.POWIAT ODOLANOWSKI Kościoły katolickie. Diecezja Pozn.- Odolanów, Ostrów, Raszków, Pogrzybów,Wysocko,
Diecezja Gnież.- Biskupice, Gostyczyna, Lewkow, Ociąż, Ołobok, Rosoczyce, Skrzebowa, Skalmierzyce, Szczury, Szulmierzyce.
Kościoły protestanckie- w Odolanowie i Ostrowie.
Synagogi- w Ostrowie, Odolanowie, Raszkowie.
10. POWIAT OSTRZESZOWICKI Kościoły katolickie- Ostrzeszów, Kempno, Baranów, Grabów, Mixstadt, Bukownica, Chlewo, Kobylagóra, Kotłów, Mikoszyn, Parzynow, Przedborow, Rogaszyce, Donaborów, Doruchów, Myjomice, Olszowa, Opałów, Siemianowice, Słupia,Trzcinica,Wyszanów -filialne – Myśliniow, Chinowo, Siedlikow, Kochlow, Grembalin, Bobrowniki, Kierzno, Swiba, Laski.
Kościoły protestanckie-w Ostrzeszowie, Kempnie.
Synagogi- w Kempnie, Grabowie.
11.POWIAT PLESZEWSKIKościoły katolickie. Diecezja Pozn.- Jarocin, Mieszków, Nowe Miasto,Cerekwica,Góra, Noskow, Panienka, Potarzyca, Rusko, Dembno,Golina, Kolniczki,Radlin, Siedlemin, Sławoszew, Wikowyja, Witaszyce, Cielcza.
Diecezja Gnież.-Droszew, Gorzno, Kucharki, Kuchary, Sobotka, Broniszewice, Brzezie, Czermin, Goluchów, Karmin, Kotlin, Kowalew, Kuczkow, Lenartowice, Magnuszewice, Pleszew, Sowina, Tursko,Twardow, Rzegocin -filialny w Jedlicach.
Kościoły protestanckie- w Pleszewie, Jarocinie -filialny w Sierszewskich Olendrach.
Synagogi- Pleszew, Nowe Miasto, Jarocin, Mieszkowo.
12.POWIAT POZNAŃSKIKościoły katolickie- oprócz Metropolitalnej Katedry, kościoły parafialne w mieście Poznaniu:
Kościół S. Maryi Magdaleny, Ś. Wojciecha, Ś. Marcina, Ś. Jana Jerozolimskiego- w miastach Stęszewie, Swarzędzin, we wsiach: Ceradż, Komorniki,Konarzewo, Lusowo, Łódż , Modrze, Skorzewo, Słupia, Tarnowo, Tomice, Wiry, Spławie, Cerekwica, Chojnice, Kiekrz, Sobota, Kicin, Owińska- filialne- w Poznaniu: Ś. Małgorzaty, Ś. Rocha, Ś. Dominika, Ś. Antoniego, kaplica ŚŚ. Miłosierdzia; we wsiach Głuszyna, Wierzenica, Chludowo
Kościoły protestanckie- kościół parafialny w Poznaniu -luterski, w Poznaniu- kalwiński, w Swarzędziu.
Synagogi -Poznań, Swarzędz.
13.POWIAT SRZODKIKościoły katolickie.Diecezja Pozn.- Srzoda, Zaniemyśl, Kostrzyn, Winogóra, Koszuty, Krerowo, Mączniki, Mądre, Nietrzanowo, Snieciska, Solec, Tulce, Czerlejno, Giecz, Grodziszko, Gułtowy, Iwno, Nekla, Opatówko, Siedlec, Siekierki Wielkie, Targowa Górka, Uzarzewo – filialne-Bagrowo, Murzynowo Borowe, Kleszczewo,Żydowo Diecezja G.- Węglowo, Wronczyn, Pobiedziska
Kościoły protestanckie- Pobiedzisko, Zaniemyśl i filialny w Srzodzie
Synagogi -w Srzodzie, Pobiedzisku, Zaniemyślu.
14.POWIAT SZAMOTULSKIKościoły katolickie- Ostroróg, Pniewy, Wronki, Obrzycko, Szamotuły, Biezdrowo, Bytyń, Duszniki, Otorowo, Psarskie, Wilczyna, Zajączkowo, Kazimierz -filialny- w Słopowie.
Kościoły protestanckie-Obrzycko, Szamotuły, Wronki, Pniewy, Pietrowo
Synagogi- w Szamotułach, Wronkach , Pniewach, Obrzycku, Nowym Moście.
15.POWIAT SZREMSKIKościoły katolickie- Jaraczew, Mosina, Dolsk, Szrem, Bnin, Kórnik, Xiąż, Chwałkowo, Jeżewo, Mchy, Błociszewo, Iłowiec, Brodnica, Kunowo, Wieszczyczyn, Żabno, Rogalinek, Gogolewo, Włościejewki- filialny- Jaszkowo
Kościoły protestanckie -w Bninie, Xiężu, krośnie, Szremie.
Synagogi- w Szremie, Kórniku, Xiążu, Mosinie, Jaraczewie, Dolsku.
16.POWIAT WRZESIŃSKIKościoły katolickie. Diecezja Poz. - Miłosław, Żerkowo, Bardo, Biechowo, Bieganowo, Czeszewo, Gozdowo, Grabowo, Kaczanowo, Kołaczkowo, Sokolniki, Wszemborz, Brzostkow, Pogorzelica, Zieleniec- filialne- Mikuszewo, Nowawieś, Gorazdowo,Lgow, Biezdziadow.
Diecezja Gniez. - we Wrześni, Skarboszewie,Stawie, Strzałkowie, Szembrowie, Kretkowie.
Kościoły protestanckie - Września i filialny Miłosław.
Synagogi- Września, Miłosław, Żerkowo.
17.POWIAT WSCHOWSKI Kościoły katolickie - Leszno, Święciechowo,Wschowa, Osieczno, Rydzyna, Brenno, Bukowiec, Dębowa Łęka, Długie stare, Dłużyna, Gołanice, Krzycko Małe, Kursdorf, Hintzendorf, Lgiń, Łysina, Osowa Sień Śmieszków, Wilkowo niemieckie, Włoszakowice, Zborzewo, Świdnica, Drzeczkowo, Goniembice, Morkowo, Oporowo, Pawłowice, Morka Świerczyna -filialne -Charbelin, Jezierzyce, Tylewice, Dambcze, Przyczyna Górna, Niechłod.
Kościoły protestanckie- Wschowa na starym mieście, Wschowa na nowym mieście, Rydzyna, Osieczna, Zaborowo, Szlichtyngowa, Drzewce, Andrychowice- kalwiński- Przyczyna Górna, Olbrachcice, Włoszakowice,
Leszno luterski i kalwiński, Lasoscice kalwiński
Synagogi-Leszno, Osieczna, Wschowa, Szlichtyngowa,
1.POWIAT BYDGOSKIKościoły katolickie; Diecezja Gnież.- Bydgoszcz, Solec, Dąbrowka Nowa, Mąkowarsk, Sleszyn, Wierzchocin -filialne-Samsieczno, Łonsk Wielki.
Diecezja Chełm.- Korownow, Fordon, Dubrszcz, Byszewo, Osielsk, Wtelno, Żolendowo- filialne- Wudzyn,Włuki, Św. Andrzeja w Koronowie,
Kościoły protestanckie- Bydgoszcz, Koronowo, Fordon- filialne-w Laugenau, Otorowie, Soleckich Zamkowych Olendrach, Lochowie, Wielkim Dąbrowie, Wodzynku, Gogolince, Strzelcach Dolnych, w Wielkim Gogolinie.
Synagogi - Bydgoszcz, Fordon.
2.POWIAT CHODZIESKIKościoły katolickie. Diecezja Pozn. -w Budzinie, Chodzieży, Margoninie, Pile, Piłce, Ujściu – filialne: Biała Góra, Daleszewo, Lubionka, Pokrzywnica, Zawada, Wyszyn.
Diecezja Gnież. - Żon, Jaktorowo, Morzewo, Śmiełowo
Kościoły protestanckie- Chodzież, Piła, Morgonin, Sokolewo- filialne-Stewy, Ujście, Brody, Śmiłowo, Kaczorz, Szamocin, Budzeń, Podstolice, Stróżewo, Lipiagóra, Zachasberg, Podanin, Ostrowiec, Stróżewo Ol.
Synagogi- Chodzież, Piła, Margonin, Zamoczyn, Budzeń,Ujście
3. POWIAT CZARNKOWSKIKościoły katolickie.Diecezja Pozn.- Czarnków, Trzcianka, Wieluń, Biała, Lubasz- filialne: Rosko, Nikoski,
Kościoły protestanckie- w Trzciance, Czarnkowie, Wieluniu, Starych Kwiecach, Dębogórze, Wielkich Kotach, Wielkim Drzęznie, Zielonowie-
filialne- w Trzciance Wsi, Nowej Wsi, Białej, Nikoskach, Radolinie, Flocie, Lemnicy, Władysławowie, Marunowie, Romanowie, Zofiówce, Czarnkowskiej Hamerni, Erbardach, Roskowie, Przesiekach, Łokaczu, Luboszu, Zielichowie, Wolsztynie, Kotach Hamerskich, Małym Drzężnie, Janpolu, Szczygle, Górnicy, Nowym Dworze, Biernatowie, Jędrzejowie, Runowie, Jędrzejowskich Ol.
Synagogi- w Trzciance, Wieleniu i Czarnkowie.
4.POWIAT GNIEŻNIEŃSKIKościoły katolickie-parafialne- kościół Metropolitalny, Ś. Michała, ŚŚ. Trójcy, Ś. Wawrzyńca, Czerniejewo, Kiszkowo, Witkowo, Żydowo, Klecko, Mielżyn, Powidz, Dziekanowice, Grzybowo, Jarząbkowo, Imielno, Kendzierzyn, Łubowo, Marzenin, Niechanowo, Pawłowo, Sławno, Dembnica, Łagiewniki, Modliszewko, Sokolniki, Ostrowite Prymasowskie, Brudzewo, Odowąż- kościoły filialne:-w Gnieżnie ŚŚ.Piotra i Pawła, Ks.Ks.Franciszkanów, PP.Klarysek, Gurowo, Kamieniec, Jankowo, Pomorzany.
Kościoły protestanckie- w Gnieznie, Witkowie, Czerniejewie- filialne w Józefowie i Klecku.
Synagogi-Gniezno, Wołkowo, Czerniejewo, Klecko.
5.POWIAT INOWROCŁAWSKIKościoły katolickie. Diecezja Gniez.- Inowrocław, Strzelno, Gniewkowo, Kruszwica, Góra, Ludzisk, Ostrowo pod Pakością, Siedlinowo, Wojcin, Chełmce, Kościeszki, Piaski, Polanowice, Rzadkwin, Sławsk, Stodoły, Ostrowo nad Gopłem, Dzwierzchno, Jaksice, Kościelec, Liszkowo, Orłowo, Pęchewo, Tuczno, Branno, Brudnia, Chlewisko, Stare Grabie, Murzynno, Ostrowo pod Strzelnem, Parchanie, Płonkowo, Pieranie, Szadłowice – filialne- Markowice i kaplica pustelnicą zwana do parafii Stare Grabie należącą.
Kościoły protestanckie- Inowrocław, Strzelno- filialne w Rojewie, Kaczkowie, Dombrowie, Wilkostowie, Zajezierzu Małym, Murzynnie, Stodolskich Ol, Wielkim Sławsku.
Synagogi- Inowrocław, Strzelno, Gniewkowo.
6.POWIAT MOGILNICKI Kościoły katolickie. Diecezja Gnież.- Trzemeszno, Rogowo, Gembice, Kwieciszewo, Mogilno, Pakość, Wilatowo, Duszno, Kamieniec, Kruchowo, Linowiec, Orchowo, Strzyżewo, Szydłowo, Gościeszyn, Lubiecz, Niestronno, Polędzie, Ryszewko, Izdebno, Parlin, Strzelce, Szczepanowo, Trliąg, Dembowo, Sadki- filialne- Szpitalny w Szydłowie i Św. Klemensa w Mogilnie.
Kościoły protestanckie- w Mogilnie, Dombrowie, Kcyni, Trzemesznie, Kwieciszewie, Gembicach, kościoły w Kcyni, Dombrowie, Trzemesznie obecnie się budują.
Synagogi- w Rogowie, Trzemesznie i w Gembicach.
7.POWIAT SZUBIŃSKIKościoły katolickie- Diecezja Gnież.- parafialne: Kcynia, Rynarzewo, Szubin, Barcin, Żnin, Łabiszyn, Gąsowa, Przyskorzystew, Chomentowo, Samoklęsk, Słupy, Szaradowo, Chomiąża, Wenecya, Góra, Podgórz- filialne-Ks.Ks. Karmelitów w Kcyni, Św. Małgorzaty w Szubinie i Wocin.
Kościoły protestanckie -w Łabiszynie, Szubinie- filialne w Rynarzewie, Barcinie, Dombrowce, Nowej Szkocyi, Kcyni.
Synagogi -w Kcyni, Łabiszynie, Szubinie, Żninie, Barcinie
8.POWIAT WĄGROWIECKIKościoły katolickie- Diecezja Gniez.- Smogulec, Chojna, Gołańcz, Grylewo, Panigrodż, Czeszewo, Dziewierzewo, Srebrne Górki, Gorzyce, Cerekwica, Światkowo, Juncewo, Żerniki, Janowiec, Kołdrąb, Łopienna, Mieścisko, Raczkowo, Popowo kościelne, Podlesie kościelne, Wągrowiec, Łęgowo, Łękno, Kozielsko, Graboszewo- filialne- Budziszewo, Skorki, Jabłkowo, Stępuchowo, Niemczyn.
Diecezja Pozn.- parafialne- Skoki, Lechlin, Prusce, Potulice -filialny- Budziszewo.
Parafie protestanckie- w Skokach- filialne- w Mirkowicach, Sprinbergu, w Skokach jest też nadto kościół kalwiński.
Synagogi- w Wągrowcu, Skokach, Gołańczy, Mieścisku i Janowcu.
9. POWIAT WYRZYCKIKościoły katolickie- Miasteczko, Nakło, Wysoka, Wyrzysk, Łobżenica, Mrocza, Glesno, Kosztowo, Krostkowo, Bługowo, Dzwierszno, Gromadno, Runowo, Womwelno, Zabartowo- filialny -w Gorkach Ks.Ks. Bernardynów
Kościoły protestanckie- parafialne w Nakle, Łobzenicy, Brzostowie, Grabowie, Mroczy-filialne- w Polichnie, Sadkach, Karnowie, Olszewku, Glisznie, Dembionku, Trzechwsiach, Friedrichshorst, Wyrzysku, Brzozówce, Miasteczku, Białośliwie, Grabionnej, Wielkiej Wysokiej, Rościminie, Wielkim Toninie.
Synagogi - Łobżenicy, Nakle i Mroczy.
Pisownia miejscowości zgodna z książką.
Pozdrawiam,
Mirosława Giera